E4   Ławica, Marcelin, Pogodno, Junikowo, Plewiska

Teren ograniczony ulicami Bukowską, Bułgarską, Grunwaldzką, Jawornicką, skrajem osiedla Raszyn, torami kolejowymi w kierunku Nowego Tomyśla, granicą miasta Poznania, ulicą Malwową, południowym skrajem terenów zieleni i cmentarza miejskiego, ulicami Grunwaldzką, Wołodyjowskiego, południowym skrajem zabudowy osiedla Sienkiewiczowskiego, skrajem terenów zieleni Lasku Marcelińskiego, ulicami Wałbrzyską, Strzegomską, Jaracza, Rapackiego, Dobiegniewskiej, Perzycką, Lubniewicką, Stawińską (część szczegółowa - mapa S/19).

1.                       UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

1.1.                  Środowisko przyrodnicze

1.1.1              Geologia, ukształtowanie terenu, wody podziemne i powierzchniowe, powietrze atmosferyczne

·        W podstrefie znajduje się Strumień Junikowski, ciek Ceglanka, których klasa czystości wymaga działań naprawczych.

·        Wtórne nawietrzanie terenu następuje z zieleni ogrodów przydomowych oraz małych zespołów zieleni publicznej: zieleńców, zieleni przyulicznej, zieleni izolacyjnej.

1.1.2              Tereny zieleni

·        Zieleńce:

o         przy ulicy Jawornickiej - miejsce pocmentarne

·        Zieleń towarzysząca:

o         ulicom i placom,

o         zabytkowym fortyfikacjom: Fort VIIa i Fort VIII,

o         zabudowie w tym:

-           park przy zespole folwarcznym Marcelin przy ulicy Zgorzeleckiej (biała karta zabytków 960),

-           park przy zespole folwarcznym przy ulicy Grunwaldzkiej.

·        Inne tereny zieleni:

o         obszar rolnictwa doświadczalnego Akademii Rolniczej na Marcelinie,

o         wzdłuż strumieni, potoków i zbiorników wodnych w tym: Ceglanki i Strumienia Junikowskiego.

1.1.3              Tereny leśne:

·        na terenie Fortu VIIa,

·        przy ulicy Miastkowskiej.

1.1.4              Tereny rolne:

·        użytkowane rolniczo i odłogowane,

·        ogrody działkowe:

o         „ROD 1000-lecia Państwa Polskiego” przy ulicy Bukowskiej,

o         „ROD Żwirki i Wigury” przy ulicy Zgorzeleckiej, (proponowany do zmiany funkcji w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania - uchwałą Rady Miasta Poznania Nr XXII/276/III/99 z dnia 23 listopada 1999 r.),

o         „ROD Ustronie” przy ulicy Ptasiej,

o         „ROD Stokrotka” przy ulicy Miczurina.

1.1.5              Obszary i obiekty cenne przyrodniczo:

·        objęte formą ochrony przyrody:

o         drzewa pomnikowe i wpisane do wojewódzkiego rejestru pomników przyrody. Cenne przyrodniczo okazy występują przy ulicy Grunwaldzkiej 250 – głównie olsza czarna,

o         Fort VIIa i Fort VIII element pierścienia fortyfikacji poznańskich, projektowany obszar NATURA 2000 zgłoszony do zatwierdzenia przez Komisję Europejską.

·        nie objęte formą ochrony przyrody:

o         południowa część obszaru byłego użytku ekologicznego Strumień Junikowski powołanego uchwałą RMP Nr CV/610/94 z dnia 10 maja 1994 roku

1.2.                  Ochrona dziedzictwa kulturowego

1.2.1              Obszary i obiekty cenne kulturowo:

·        Objęte formą ochrony zabytków:

o         Fort VII a Strotha, Marcelin,

o         Fort VIII Grolman nowy - ulica Bolkowicka,

o         „Folwark Edwardowo – dwór, park, czworaki” (część południowa) - założenie wydzielone z terenu dawnej wsi Ławica. Włączone do miasta w 1940 r. Obejmuje zabudowę gospodarczą i czworaki.

o         W obrębie podstrefy mogą istnieć pojedyncze obiekty wpisane do rejestru zabytków (aneks nr 1 rejestr zabytków nieruchomych – m. Poznań, 2003r).

·        Nie objęte formą ochrony zabytków:

o         Ławica - wieś silnie przekształcona, zurbanizowana. Była wsią królewską znaną od 1400 roku, włączona do miasta w 1940 r. Zabudowa wiejska zachowała się wzdłuż ulicy Złotowskiej

o         Junikowo - wieś silnie przekształcona, zurbanizowana, wymieniana od 1408 r. Włączona do Poznania w 1940 r. Zabudowa wiejska zachowała się wzdłuż ulicy Junikowskiej

o         Marcelin - założenie dworsko - parkowe i folwarczne. W skład zespołu wchodzą dwór, budynki mieszkalne tzw. czworaki oraz zabudowania gospodarcze folwarku.

2.                       ŁAD PRZESTRZENNY I WYMOGI JEGO OCHRONY

2.1.                  Struktura funkcjonalno - przestrzenna

2.1.1              Funkcja terenu i charakter zabudowy (część ogólna - mapa O/13)

W podstrefie można wyróżnić odrębne jednostki funkcjonalno-przestrzenne: Ławica, Marcelin, Pogodno, Junikowo, Plewiska.

W podstrefie występuje duże zróżnicowanie funkcji, lecz w wyodrębniających się jednostkach, z wyjątkiem Junikowa, obserwuje się ich jednorodność.

·        Ławica, Edwardowo:

o         Występuje tu zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna w przewadze szeregowa oraz enklawy zabudowy jednorodzinnej wolno stojącej starej Ławicy. Brak funkcji ośrodkotwórczych, pojedyncze usługi występują w rozproszeniu.

o         Teren w przewadze zagospodarowany, niewielki potencjał terenów niezagospodarowanych lub zagospodarowanych tymczasowo (magazyny, składy) rezerwowanych pod komunikację oraz uzupełnienie układu przestrzennego. Obserwuje się niekontrolowaną ekspansję zabudowy mieszkaniowej w kierunku terenów przyrodniczych podstrefy E8 (rejon Strumienia Junikowskiego).

·        Marcelin:

o         Teren o największej dynamice rozwoju w podstrefie.

o         Nowo budowane obiekty centrum usługowo-handlowego o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m² w zabudowie wielkogabarytowej, modernizacja i rozbudowa układu komunikacyjnego i infrastruktury zmieniają jakość przestrzeni, kwalifikując rejon do ważnych terenów rozwojowych miasta.

o         Tereny niezagospodarowane i zagospodarowane tymczasowo (w tym ogrody działkowe) wynoszą około 35 ha

o         W rejonie ulicy Zgorzeleckiej enklawa zabudowy mieszkaniowej i usług nauki w zespole historycznej zabudowy.

·        Junikowo, Pogodno:

Charakteryzuje się dużym przemieszaniem funkcji:

o         przewaga funkcji przemysłowej przemieszana z pojedynczo zlokalizowanymi funkcjami ogólnomiejskimi w zabudowie wielkogabarytowej wzdłuż ulicy Bułgarskiej, Grunwaldzkiej,

o         koncentracja zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (po obu stronach ulicy Grunwaldzkiej, wolno stojąca – stare Junikowo, szeregowa - osiedle Sienkiewiczowskie),

o         wielkogabarytowy obiekt handlowy o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m² (rejon ulicy Mrągowskiej), łącznie - 7000 m²,

o         nieuporządkowane skupisko obiektów przemysłowych (ulica Wieruszowska - Żmigrodzka, rejon ulicy Kaczej),

o         potencjał terenów niezagospodarowanych około 45 ha (głównie między ulicą Jawornicką i Wieruszowską).

·        Plewiska:

Teren charakteryzuje występowanie dwóch podstawowych funkcji:

o         przeważająca funkcja mieszkaniowa jednorodzinna w zabudowie wolno stojącej, przemieszana z funkcją przemysłową, brak funkcji ośrodkotwórczych,

o         na granicy z gminami Dopiewo i Komorniki duży potencjał terenów użytkowanych rolniczo około 70 ha.

·        W podstrefie występują tereny zamknięte.

2.1.2              Wzajemne zależności między funkcjami (część ogólna - mapa O/18)

·        Funkcje stymulujące rozwój: usługowe wielkich centrów handlowych, głównie na Marcelinie (modernizowana infrastruktura oraz układ komunikacyjny),

·        Funkcje zagrożone: zieleni otwartej,

·        Funkcje agresywne:

o         przemysłowe z tendencją do zbliżania w kierunku podstrefy E6 (rejon Ceglanki),

o         funkcje mieszkaniowe z tendencją do zbliżania w kierunku podstrefy E8 (rejon Strumienia Junikowskiego).

·        Funkcje wypierane: zieleń otwarta, rola. W podstrefie w rejonie ulicy Perzyckiej oraz ulicy Hrynakowskiego następuje niekontrolowane i widoczne wypieranie funkcji przyrodniczej przez funkcje mieszkaniowe.

2.2.                  Podstawowe parametry zabudowy

2.2.1              Wysokość zabudowy (część ogólna - mapa O/14)

·        W podstrefie występują dwie zasady wysokościowe:

·        W podstrefie przeważa zabudowa o wysokości 2 kondygnacji (7 m.).

o         rejon osiedli mieszkaniowych.

·        W podstrefie przeważa zabudowa o wysokości 4 kondygnacji (14 m.).

o         rejon zabudowy usługowej i przemysłowej.

·        W kierunku granicy z podstrefą wysokość zabudowy ulega obniżeniu.

2.2.2              Gęstość zabudowy (część ogólna - mapa O/15)

·        Średni procent zab. działki budowlanej dla terenów brutto określono od 5 - 30%.

·        Średni procent zab. działki typu ogródki działkowe POD określono poniżej 5%.

·        W podstrefie następuje dogęszczanie zabudowy.

2.3.                  Stan zabudowy i zainwestowania

2.3.1              Wartość estetyczna struktur przestrzennych (część ogólna - mapa O/16)

·        Struktura niekompletna

o         osiedle Bajkowe,

o         Edwardowo.

·        Struktur nieuporządkowanych

o         zespoły urbanistyczne wzdłuż ulicy Bułgarskiej.

·        Struktura okaleczona

o         obszar dawnej wsi Junikowo.

·        Struktura kompletna

o         tereny zainwestowane na Plewiskach (północna część).

·        Struktura otwarta

o         południowa część Plewisk.

2.3.2              Trwałość zainwestowania (część ogólna - mapa O/17)

·        W podstrefie w przewadze występują struktury trwale zainwestowane.

·        W podstrefie występują również struktury o zainwestowaniu w części utrwalonym

o         rejon centralnego Junikowa.

·        Tereny o zainwestowaniu trwałym i w części utrwalonym wykazują cechy odpowiednio do zachowania albo przekształceń.

·        Tereny o zainwestowaniu nietrwałym mogą stanowić rezerwy rozwojowe miasta

o         rejon ulic Miczurina i Jeleniogórskiej,

o         ogródki działkowe.

·        Teren fortu (element XIX– stuwiecznego zewnętrznego pierścienia umocnień) o zainwestowaniu w części utrwalonym posiadający cechy do rewaloryzacji i przekształceń.

2.4.                  Fizjonomia miasta

2.4.1              Wloty do miasta (część ogólna - mapa O/19)

·        Wlot drogowy ulicą Grunwaldzką uznany został jako makrownętrze o negatywnym odbiorze, odznaczające się brakiem ładu przestrzennego i zdefiniowanej struktury funkcjonalno-przestrzennej.

2.4.2              Główne ciągi miejskie:

W obrębie podstrefy nie ma wykształconych ciągów miejskich istotnych w skali całego miasta.

2.4.3              Panoramy, punkty i ciągi widokowe (rysunek projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania - UWARUNKOWANIA):

·        Panoramę kształtują dominanty podstrefy, jej zabudowa i tereny otwarte. Stąd odbiór panoramy jest wynikiem ich pozytywnego oddziaływania przestrzennego.

2.4.4              Dominanty wysokościowe i przestrzenne (część ogólna - mapa O/16)

·        Na omawianym terenie występują nieliczne dominanty wysokościowe lub kompozycyjne. Budynek biurowy przy ulicy Grunwaldzkiej jest odbierany negatywnie w przestrzeni miasta, natomiast budynek biurowy przy ulicy Bułgarskiej, zamykający oś ulicy Marcelińskiej – pozytywnie.

3.                       UWARUNKOWANIA rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury – zgodnie z zapisami w części ogólnej