E2 Ogrody, Grunwald, Górczyn
Teren ograniczony ulicami: Św. Wawrzyńca, Żeromskiego,
Przybyszewskiego, Reymonta, Hetmańską, Dolną Wildą, torami kolejowymi w
kierunku Nowego Tomyśla, skrajem osiedla Raszyn, ulicami Jawornicką,
Grunwaldzką, Bułgarską, aleją Polską (część szczegółowa - mapa S/17).
1.
UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I OCHRONA DZIEDZICTWA
KULTUROWEGO
1.1.
Środowisko przyrodnicze
1.1.1
Geologia, ukształtowanie terenu, wody podziemne i
powierzchniowe, powietrze atmosferyczne:
·
Podstrefę charakteryzuje urozmaicone ukształtowanie
terenu, z widoczną formą Przełomowej Doliny Warty.
·
Wtórne nawietrzanie terenu, następuje z małych zespołów
zieleni publicznej: parków, zieleńców, zieleni przyulicznej, zieleni
izolacyjnej.
1.1.2
Tereny zieleni
·
Parki:
o
Raszyński,
o
Górczyński, miejsce pocmentarne byłego cmentarza
parafii Św. Łazarza przy ulicy Ostrobramskiej,
o
im. G. Manitusa, miejsce pocmentarne byłego cmentarza
parafii Ewangelickiej Św. Łukasza i cmentarza parafii Ewangelickiej Św. Pawła.
·
Zieleńce:
o
między ulicami Dąbrowskiego i Przybyszewskiego,
o
przy wiadukcie Górczyńskim przy ulicy Andrzejewskiego,
o
między ulicą Bukowską i aleją Polską.
·
Ogrody:
o
Botaniczny przy ulicy Dąbrowskiego (rejestr zabytków
A196),
o
Jordanowski przy ulicy Przybyszewskiego.
·
Cmentarze:
o
Jeżycki przy ulicy Nowina (rejestr zabytków A237),
o
Górczyński przy ulicy Ściegiennego (rejestr zabytków
A238),
o
Bożego Ciała przy ulicy Wiśniowej (rejestr zabytków
A236).
·
Zieleń towarzysząca:
o
ulicom i placom,
o
zabytkowym fortyfikacjom: Fort VIIIa,
o
zabudowie w tym:
-
park przy Obserwatorium
Astronomicznym - dawny folwark Palaczów (rejestr zabytków A370).
1.1.3
Tereny rolne:
·
ogrody działkowe:
o
„ROD Jutrzenka“ przy ulicy Engestroma,
o
„ROD W Reymonta“ przy ulicy Reymonta,
o
„ROD im. St. Wyspiańskiego” przy ulicy Reymonta,
o
„ROD J. Chociszewskiego“ przy ulicy Arciszewskiego,
o
„ROD Palacza“ przy ulicy Palacza,
o
„ROD Jana III Sobieskiego“ przy ulicy Hetmańskiej – w
likwidacji, (proponowany do zmiany funkcji w studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania - uchwałą Rady Miasta Poznania Nr XXII/276/III/99 z dnia 23
listopada 1999 r.),
o
„ROD Św. Marcina” przy ulicy Hetmańskiej – w
likwidacji, (proponowany do zmiany funkcji w studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania - uchwałą Rady Miasta Poznania
Nr XXII/276/III/99 z dnia 23 listopada 1999 r.),
o
„ROD im. H. Sawickiej“ przy ulicy Dmowskiego,
(proponowany do zmiany funkcji w studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania - uchwałą Rady Miasta Poznania
Nr XXII/276/III/99 z dnia 23 listopada 1999 r.),
o
„ROD Kolejarz Dębiec“ przy ulicy Jałowcowej,
o
„ROD A. Mickiewicza“ przy ulicy Droga Dębińska,
o
„ROD M. Jackowskiego“ przy ulicy Wspólnej.
1.1.4
Obszary i obiekty cenne przyrodniczo:
·
objęte formą ochrony przyrody:
o
drzewa pomnikowe i aleje pomnikowe wpisane do
wojewódzkiego rejestru pomników przyrody. Cenne przyrodniczo okazy występują
przy ulicy S. Przybyszewskiego – głównie platan klonolistny.
o
Fort VIIIa - Raszyn element pierścienia fortyfikacji
poznańskich, projektowany obszar NATURA 2000 zgłoszony do zatwierdzenia przez
Komisję Europejską.
·
nie objęte formą ochrony przyrody:
o
obszar byłego użytku ekologicznego Fort VIIIa powołany
uchwałą RMP Nr CV/610/94 z dnia 10 maja 1994 r.
1.2.
Ochrona dziedzictwa kulturowego
1.2.1
Obszary i obiekty cenne kulturowo:
·
Objęte formą ochrony zabytków:
o
Ogród Botaniczny,
o
Cmentarze: Jeżycki, Górczyński, Bożego Ciała,
o
Folwark Palaczów - dwór i park, obserwatorium
astronomiczne,
o
Fort VIIIa
Rohr, Raszyn,
o
Zespół urbanistyczno – architektoniczny najstarszych
dzielnic miasta (m.in. Ostroróg) wraz z budynkami użyteczności publicznej,
sakralnymi, założeniami parkowymi i willowymi;
o
W obrębie podstrefy mogą istnieć pojedyncze obiekty
wpisane do rejestru zabytków (aneks nr 1 rejestr zabytków nieruchomych – m.
Poznań, 2003r).
·
Nie objęte formą ochrony zabytków:
o
Górczyn – wieś silnie przekształcona, zurbanizowana,
wchodząca pierwotnie w skład dóbr książęcych, w 1469 r. przeszła na własność
miasta. Włączona do Poznania 1900 r. W rejonie ulic Górczyńskiej, Sielskiej,
Kosynierskiej i Bosej.nadal zachowany jest dawny wiejski charakter zabudowy
oraz układ dróg.
o
Jeżyce - Miła – Botaniczna-
założenie willowe z lat 30 XX. w., złożone głównie z zabudowy utrzymanej w tzw.
„stylu dworkowym”.
o
Jeżyce –
osiedle Tramwajarzy – założenie obejmujące kolonię domów dla pracowników
Poznańskiej Kolei Elektrycznej. Powstało w latach 1929-30 wg proj. Władysława
Czarneckiego. Zabudowa osiedla składa się z dwukondygnacyjnych szeregowców i
dwuch typów parterowych domów bliźniaczych. Wnętrze kwartału zajmują ogródki
przydomowe.
o
Grunwald – Zbąszyńska-Szamotulska – założenie
obejmujące zabudowę willową (utrzymaną zarówno w stylistyce dworkowej jak i
modernistycznej), powstało w latach 30 – tych XX w. Podczas okupacji
hitlerowskiej zostało uzupełnione zabudową szeregową.
o
Grunwald - Abisynia – założenie obejmujące osiedle
„Kasztelanów” pomiędzy ulicami Grunwaldzką i Marszałkowską, potocznie nazywane
„Abisynią” lub „Ostroroga B”.
Rozplanowano je w oparciu o nowo wytyczone ulice w formie regularnego pięciokąta.
Powstało w latach 30 – tych XX w.
o
Wilda – Kolonie Robotnicze - zespół mieszkaniowy dla
robotników kolejowych, w skład którego wchodzi wielopiętrowa zabudowa
pierzejowa na obrzeżach założenia i piętrowe domy wolnostojące lub w układzie
szeregowym – każdy z niewielkim ogrodem. Powstało w latach 20 – tych XX w.
o
Wilda - Koszary Saperów przy ulicy Rolnej - powstały w
latach 1911-1914. W skład zespołu wchodzi kilkanaście budynków.
o
Wilda - Plac Lipowy – założenie obejmujące kolonię
willową dla pracowników kolei. Powstało w latach 1910 – 1915. Inspirowane było
ideą miasta - ogrodu i architektonicznymi realizacjami Hermana Muthesiusa.
Zachowane w niemal nienaruszonym kształcie.
2.
ŁAD PRZESTRZENNY I WYMOGI JEGO OCHRONY
2.1.
Struktura funkcjonalno – przestrzenna
2.1.1
Funkcja terenu i charakter zabudowy (część ogólna - mapa O/13)
·
W części północnej podstrefa charakteryzuje się
jednorodnością funkcji dużym przenikaniem dwóch typów zabudowy:
o
przewaga funkcji mieszkaniowej w zabudowie wolno
stojącej (obszar ograniczony aleją Polską, ulicami: Bukowską, Szpitalną,
Dąbrowskiego; rejon Ostroroga; obszar ograniczony ulicami: Marszałkowską,
Kasztelańską, Bułgarską oraz Taczanowskiego, Jugosłowiańską, Promienistą,
Grunwaldzką),
o
funkcja mieszkaniowa w zabudowie blokowej, rozbijającej
strukturę zabudowy wolno stojącej, skoncentrowana w trzech rejonach: obszar
ograniczony ulicami: Bukowską, Szpitalną, Dąbrowskiego, Przybyszewskiego,
Marcelińską, Bułgarską, rejon: ulic Grochowskiej, Grunwaldzkiej,
Marszałkowskiej, Bułgarskiej oraz osiedla Kopernika. Rejony te pozbawione są
ośrodków dzielnicowych, dysponują znikomym zapleczem funkcji ośrodkotwórczych
(spontaniczne wykształcanie ryneczków osiedlowych z chaotycznie lokalizowaną
zabudową substandardową). Dominacja wnętrz otwartych, przypadkowych, z dużym
udziałem zieleni oraz brak granic i wnętrz przestrzeni publicznych zamkniętych.
·
Na terenie szpitala klinicznego przy ulicy
Przybyszewskiego oraz przy ulicy Dąbrowskiego (budynki Akademii Rolniczej)
występują enklawy historycznej zabudowy śródmiejskiej.
·
W części południowej podstrefa cechuje się znacznym
przemieszaniem funkcji i kolizją na styku funkcji mieszkaniowej z przemysłową.
Występuje tu przenikanie różnych typów zabudowy:
o
znaczna koncentracja funkcji przemysłowej i usług
handlu na terenach poprzemysłowych wzdłuż torów kolejowych na Wildzie i na
Górczynie,
o
nieuporządkowane skupiska zabudowy halowej,
wielkogabarytowej (głównie rejon ulic Góreckiej, Węglowej),
o
10 obiektów handlu wielkopowierzchniowego (pow. powyżej
400 m2) o łącznej powierzchni sprzedaży 8600 m2,
o
obszary zabudowy o charakterze tymczasowym:
-
koncentracja funkcji mieszkaniowej w zespole baraków (Gospoda
Targowa),
-
enklawy zabudowy tymczasowej na terenie ogródków działkowch.
·
Potencjał terenów niezagospodarowanych głównie w
południowej części podstrefy wynosi około 57 ha.
·
W podstrefie występują tereny zamknięte.
2.1.2
Wzajemne zależności między funkcjami (część ogólna - mapa
O/18)
·
Funkcje stymulujące rozwój: usługi, głównie handlu
(rejon Górczyna i Zatorza),
·
Funkcje zagrożone: mieszkalnictwo,
·
Funkcje agresywne: przemysłowe,
·
Funkcje wypierane: ogrody działkowe.
2.1.3
Bariery funkcjonalno – przestrzenne: (część ogólna - mapa
O/19)
·
Tory kolejowe – dzielące Górczyn i Wildę – tworzą
negatywną barierę przestrzenną.
2.2.
Podstawowe parametry zabudowy
2.2.1
Wysokość zabudowy
(część ogólna - mapa O/14)
·
W podstrefie występuje zabudowa o wysokości 2
kondygnacji - 7 m. (Ogrody, Stary Grunwald).
·
W podstrefie występuje zabudowa o wysokości 4
kondygnacji - 14 m. (rejon ulic Bukowskiej i Bułgarskiej).
·
W podstrefie występuje zabudowa o wysokości 5
kondygnacji - 17,5 m. (rejon ulicy Głogowskiej).
·
W podstrefie występuje zabudowa o wysokości 6 - 9
kondygnacji - 21 - 31,5 m. (rejon osiedla Kopernika).
·
W podstrefie obowiązuje zasada przenikania zabudowy o
różnych wysokościach
·
W podstrefie w kierunku granicy z klinem zieleni,
wysokość zabudowy ulega obniżeniu
o
rejon Ogrody,
o
rejon Dębiec.
·
W podstrefie zlokalizowano zabudowę o wysokości nie
przystającej do miejsca
o
rejon osiedla Kopernika.
2.2.2
Gęstość zabudowy (część ogólna - mapa O/15)
·
Średni procent zab. działki budowlanej dla terenów
brutto określono od 15 - 30%.
·
Średni procent zab. działki typu ogródki działkowe POD
określono od 5 - 15%.
·
W podstrefie następuje dogęszczanie zabudowy.
2.3.
Stan zabudowy i zainwestowania
2.3.1
Wartość estetyczna struktur przestrzennych (część ogólna -
mapa O/16)
·
Struktury okaleczone
o
obszar ograniczony torami kolejowymi i ulicą Hetmańską
(od doliny rzeki Warty do ulic Głogowskiej, Palacza i Arciszewskiego).
·
Struktury kompletne
o
Ogrody, Grunwald, os. Kopernika.
·
Struktury niekompletne
o
Ogrody w części północnej (do ulicy Dąbrowskiego).
2.3.2
Trwałość zainwestowania (część ogólna - mapa O/17)
·
W podstrefie w
przewadze występują struktury trwale zainwestowane.
·
W podstrefie
występują struktury o zainwestowaniu w części utrwalonym
o
rejon wschodniego Górczyna i Zatorza.
·
W podstrefie
występują struktury o zainwestowaniu nietrwałym
o
rejon Gospody Targowej,
o
ogródki działkowe.
·
Tereny o zainwestowaniu trwałym i w części utrwalonym
wykazują cechy odpowiednio do zachowania i ochrony lub rewaloryzacji i
przekształceń.
·
Tereny o zainwestowaniu nietrwałym mogą stanowić
rezerwy rozwojowe miasta.
2.4.
Fizjonomia miasta
2.4.1
Główne ciągi miejskie:
·
W obrębie podstrefy nie ma wykształconych ciągów
miejskich istotnych w skali całego miasta.
2.4.2
Panoramy, punkty i ciągi widokowe (rysunek projektu zmiany
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania
- UWARUNKOWANIA):
·
Zabudowa podstrefy kształtuje panoramy z punktów i
ciągów widokowych:
o
P15 - wiadukt nad doliną Warty w ciągu ulicy Hetmańskiej,
o
P31 - most Królowej Jadwigi,
o
P36 - wiadukt kolejowy nad ulicą Niestachowską,
o
F-F - wschodnia skarpa doliny rzeki Warty od mostu
Królowej Jadwigi do wiaduktu w ciągu ulicy Hetmańskiej.
·
Panoramę kształtuje zabudowa podstrefy i jej dominanty.
2.4.3
Dominanty wysokościowe i przestrzenne (część ogólna - mapa
O/16)
·
W granicach omawianej podstrefy przeważają obiekty o
oddziaływaniu negatywnym na przestrzeń: np. budynek hotelu przy ulicy
Przybyszewskiego, zespoły budynków mieszkalnych na Ogrodach oraz przy ulicy
Hetmańskiej.
·
Jedynie budynek biurowy usytuowany na narożniku ulic:
Grunwaldzkiej i Grochowskiej zamykający oś ulicy Grochowskiej jest neutralną
dominantą przestrzenną.
3.
UWARUNKOWANIA rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury –
zgodnie z zapisami w części ogólnej