8.10.        Sieć drogowo-uliczna[1]

Sieć drogowo-uliczną miasta stanowią drogi krajowe (nr A2, 5, 11 i 92); wojewódzkie (nr 184, 196, 307 i 430), powiatowe (190 ulic), gminne (1570 ulic) oraz wewnętrzne (419 ulic posiadających nazwę).

Układ podstawowy oparty jest o niedawno ukończoną autostradę A-2 (docelowo zapewniającą szybkie połączenia z Berlinem i Warszawą); wloty dróg krajowych i wojewódzkich, oraz obwodowe „ramy” uliczne, o kolejno wzrastającej klasie:

-               rama I - wokół centrum miasta - ulica klasy głównej, istniejąca (K.Pułaskiego - F. Roosevelta - Królowej Jadwigi - L. Zamenhofa - S. Wyszyńskiego – E.Estkowskiego – Małe Garbary – Solna – F.Nowowiejskiego), przy czym 5 ostatnich ulic „odcinających” północne fragmenty centrum, powinno być w przyszłości zastąpione przez tzw. tangentę północną, w sąsiedztwie linii kolejowej od Zawad do Przepadku,

-               rama II - wokół śródmieścia - ulica główna o ruchu przyspieszonym, istniejąca (Serbska – Al. Solidarności – W. Witosa - Niestachowska – S.Żeromskiego - S.Przybyszewskiego - W. Reymonta - Hetmańska - L. Zamenhofa – Jana Pawła II – Podwale – Zawady – Główna - A.Hlonda – Most Lecha). Do pełnego obwodu ulicy dwujezdniowej niezbędne jest zrealizowanie tzw. drugiego etapu budowy ul. A.Hlonda (między ulicami Podwale i Główna),

-               rama III, tzw. obwodnica miejska – aktualnie funkcjonująca jedynie w północnej i fragmentarycznie wschodniej części miasta (ulice Lutycka, Lechicka, Bałtycka i Szwedzka), niezbędna do przebudowy na trasę bezkolizyjną (klasy S lub GP) i uzupełnienia o części: zachodnią, południową i wschodnią).

Układ podstawowy uzupełniają nie wymienione ulice klasy G i Z, przy czym wewnątrz I ramy, w obsłudze centrum, ważną rolą komunikacyjną i strukturalną pełni układ obwodowych ulic zbiorczych, stanowiących tzw. ring Stubbena, z brakującym domknięciem w części północnej i wschodniej. Od lat Miasto prowadzi prace zmierzające do pełnego zamknięcia ringu – dla inwestycji tej istnieją rezerwy terenowe.

układ drogowo-uliczny – klasyfikacja

Powierzchnia jezdni przypadająca na 1 zarejestrowany pojazd, wynosi zaledwie 27 m² . Skutkuje to na wielu odcinkach wyczerpaniem przepustowości, szczególnie na skrzyżowaniach (por. pkt 3.1), przy czym stan przepełnienia często wykracza poza godziny szczytu.

Wiele ulic głównych, oprócz swej podstawowej funkcji, z braku odpowiedniej sieci ulic zbiorczych i lokalnych, służy również obsłudze przyległego terenu, a nawet parkowaniu, co powoduje dodatkowe spiętrzenia ruchu i ewidentne kolizje interesów. Szczególnie dotkliwe jest to na śródmiejskich ulicach jedno-jezdniowych (m.in. J.H. Dąbrowskiego, Głogowska, K.Pułaskiego, Bukowska, Garbary), które, oprócz wszystkich wymienionych funkcji, stanowią także główne ciągi tramwajowe, autobusowe, piesze i rowerowe.

Ograniczeniem dla pracy całej sieci są także jednopoziomowe skrzyżowania z koleją (w tym aż 4 na szlaku drogi krajowej nr 92) oraz obszary z niewykształconym układem ulic zbiorczych (Świerczewo, Łacina, Zieliniec, Smochowice) lub zupełnym brakiem ulic głównych. To ostatnie dotyczy obszarów peryferyjnych: Morasko-Umultowo, Minikowo-Marlewo, Szczepankowo, Antoninek.

Realizowane inwestycje, a szczególnie domknięcie II ramy, odciążenie sieci ulicznej przez szybki tramwaj na Piątkowo i Winogrady, miejski odcinek autostrady i system sterowania ruchem oraz modernizacje krytycznych pod względem przepustowości i zagrożenia wypadkowego skrzyżowań (w tym Rond Rataje i Starołęka), powodują, że średni poziom zatłoczenia od około dziesięciu lat utrzymywany jest mniej więcej na podobnym poziomie.