5.     ład przestrzenny i wymogi jego ochrony

W celu uchwycenia zasad dotychczas rządzących ładem przestrzennym przeprowadzone zostały analizy funkcjonalno – przestrzenne w oparciu o sporządzoną, we wrześniu 2004 roku, inwentaryzację miasta Poznania, wizje lokalne i znajomość miasta przez projektantów. W ramach prac studialnych przeprowadzono analizy:

·         Funkcjonalne;

·         wysokości zabudowy;

·         procentu zabudowy;

·         charakteru zabudowy;

·         trwałości struktur przestrzennych;

·         wartości estetycznej struktur przestrzennych;

·         wartości kompozycyjnej obiektów i zespołów obiektów wysokich i wysokościowych;

·         elementów krystalizujących przestrzeń oraz budujących fizjonomię miasta (wloty do miasta, bramy miejskie, panoramy i punkty, ciągi widokowe, ciągi miejskie, bariery funkcjonalno-przestrzenne, obiekty dysharmonizujące krajobraz miejski).

Na podstawie powyższych analiz zostały ocenione predyspozycje poszczególnych struktur funkcjonalnych i przestrzennych do różnego rodzaju przekształceń (tereny predysponowane do zachowania i ochrony, rewaloryzacji lub ograniczonego przekształcania lub całkowitego przekształcenia).

UWAGA: Ocena wartości estetycznych poszczególnych elementów tworzących układ przestrzenny miasta jest subiektywna.

 

 

5.1.  charakterYstyka zabudowy

5.1.1.        Charakter zabudowy

Pod względem charakteru zabudowy tereny zainwestowane miasta zostały podzielone na następujące typy obszarów:

 

 

zabudowa śródmiejska –

tereny odpowiadające definicji zawartej w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie;

zabudowa o przewadze wolno stojącej –

tereny obiektów wolno stojących lub grup obiektów o gabarytach budynków jednorodzinnych (w tym zabudowa szeregowa), na których wykształcona jest przede wszystkim przestrzeń prywatna oraz częściowo - przestrzeń sąsiedzka;

zabudowa blokowa – teren charakteryzujący się zabudową wolno stojącą, blokową, nie tworzącą układów kwartałowych, na którym wykształcona jest jedynie przestrzeń publiczna – przestrzenie o innym charakterze (sąsiedzka i prywatna) występują w minimalnym stopniu;

zabudowa kwartałowa – tereny zabudowy wielorodzinnej lub usługowej tworzącej kwartały, na których przenikają się różne typy przestrzeni: przede wszystkim publiczna i sąsiedzka (wewnątrz dziedzińców);

zabudowa wielkogabarytowa, halowa - tereny ze znacznymi powierzchniami parkingowymi, na których przeważa zabudowa wielkogabarytowa albo halowa;

zabudowa o charakterze tymczasowym – tereny działek letniskowych, ogródków działkowych, również baraków mieszkalnych;

zabudowa mieszana – tereny o zabudowie o różnym charakterze, gdzie nie wykrystalizował się jeden typ zabudowy;

 

Tab.9 Charakter zabudowy a liczba mieszkańców

lp.	Charakter zabudowy	Powierzchnia terenów (ha)	Powierzchnia obszaru miasta (%)	Liczba ludności	Procent ludności
1	zabudowa śródmiejska	3 28,1 7	4,18	86 955	15,59
2	zabudowa wolno stojąca	35 67,7 2	45,41	132 453	23,74
3	zabudowa blokowa	15 63,4 5	19,90	295 855	53.03
4	zabudowa kwartałowa	1 07,6 4	1,37	29 666	5,32
5	zabudowa halowa, wielkogabarytowa	18 87,6 3	24,03	2 706	0,49
6	zabudowa o charakterze tymczasowym	7 15,6 8	9,11	5 375	0,96
7	zabudowa mieszana			4 846	0.87
	razem:	78 55,9 5	100.00	557 856	100.00

 

W Poznaniu dominuje struktura rozdrobnionych, przemieszanych, różnorodnych, form zabudowy, w której wyróżniają się dzięki koncentracji tereny wielkich osiedli modernistycznych Winograd-Piątkowa, i Rataj oraz dzielnice śródmiejskie i tereny zabudowy jednorodzinnej.

Zabudowa śródmiejska z nową zabudową kwartałową stanowi jedynie ok. 5.50 % powierzchni terenów zainwestowanych miasta. Mieszka w niej 16% ludzi zameldowanych na stałe w Poznaniu. Tereny te wyznaczają obszary zabudowy o dużych walorach historycznych i charakteryzują się dużą zwartością.

Zabudowa blokowa, w której mieszka około 59% mieszkańców miasta – zajmuje ok. 20% powierzchni terenów zainwestowanych miasta.

Zabudowa wolno stojąca zajmująca około 45.5 %  – jest zlokalizowana głównie w części peryferyjnej miasta oraz w sąsiedztwie klinów zieleni (mieszka w niej 26% mieszkańców).

Zabudowa wielkogabarytowa usługowo – przemysłowa zlokalizowana jest głównie wzdłuż torów kolejowych. Największa koncentracja – w północno-wschodniej części Poznania (strefa C),

Zabudowa mieszana wyznacza tereny o najniższych wartościach przestrzennych. W Poznaniu występują trzy obszary o takim charakterze: wzdłuż ulic Obornickiej i Naramowickiej oraz tereny na Junikowie.

Zabudowa tymczasowa stanowi około 5% terenów zainwestowanych miasta Poznania, w tym większość to baraki, w których jest zameldowanych około 3500 mieszkańców.

 

5.1.2.        Istniejące bariery funkcjonalno-przestrzenne

W zurbanizowanej przestrzeni miasta wyraźnie wyodrębniają się bariery funkcjonalno-przestrzenne, zarówno o pozytywnym, jak i negatywnym odbiorze. Należą do nich:

·         rzeka Warta na odcinku od mostu Lecha do mostu Dębińskiego, stanowiąca barierę funkcjonalną przede wszystkim ze względu na małą liczbę przepraw,

·         tory kolejowe z obszarami przyległymi wydzielające:

o        Strzeszyn od Podolan,

o        Morasko od Piątkowa,

o        Szczepankowo od Franowa,

o        Świerczewo, Kopaninę oraz tereny otwarte na Kopaninie od Górczyna;

·         trakty komunikacyjne:

o        ciąg ulicy Lechickiej przecinający osiedla mieszkaniowe (Winogrady i Piątkowo),

o        autostrada oddzielająca Minikowo od Marlewa,

·         otwarte strukturalne tereny zieleni na obszarach poza ścisłym centrum miasta.

 

5.1.3.        Wnioski

·         Szkielet funkcjonalno – przestrzenny miasta stanowi układ zieleni, tworzący system ekologicznych pasm: wschód-zachód oraz północ-południe, krzyżujących się w centralnej jednostce urbanistycznej miasta. Pasma te podzieliły miasto na cztery strefy, różnorodne w swej strukturze funkcjonalnej i przestrzennej.

·         Strefa centralna stanowi największą koncentrację funkcji metropolitalnych i centrotwórczych zlokalizowanych w zabudowie o charakterze śródmiejskim.

·         Wokół centrum występuje wzajemne przenikanie funkcji ogólnomiejskich i mieszkaniowych, głównie w zabudowie o charakterze śródmiejskim i kwartałowym, w historycznie ukształtowanych strukturach funkcjonalno-przestrzennych dzielnic oraz dopiero tworzącej się strukturze na Łacinie.

·         W miarę oddalania od centrum zanikają funkcje ogólnomiejskie na rzecz funkcji mieszkaniowej, w przewadze zlokalizowanej w zabudowie o charakterze blokowym wielkich osiedli - „sypialni” oraz w zabudowie wolno stojącej. Usługi koncentrują się punktowo, w formie centrów usługowo – handlowo – kulturalnych, usytuowanych w zabudowie wielkogabarytowej.

·         W części peryferyjnej miasta oraz na styku z systemem zieleni otwartej występuje na ogół koncentracja zabudowy mieszkaniowej wolno stojącej, terenów rolniczych, a także funkcji przemysłowej w zabudowie często substandardowej.Występują przykłady  przekształceń na terenach przemysłowych, szczególnie we wschodniej części miasta, prowadzące do wytwarzania nowej, pozytywnie odbieranej jakości przestrzeni.

·         Na terenach zieleni, w ramach terenów ogólnodostępnych, skupiły się najważniejsze usługi sportu i rekreacji. Ponadto w skutek intensywnego rozwoju miasta i dynamicznych procesów urbanistycznych następuje niekontrolowane i widoczne wypieranie funkcji przyrodniczej przez funkcję mieszkaniową. Działania te mają miejsce na północy miasta, na terenach rolniczych Moraska, a także w pobliżu dolin rzek: m.in. Bogdanki, Głuszynki i Michałówki, Strumienia Junikowskiego.

·         Pojawienie się nowej bariery, jaką stanowi autostrada, spowodowało rozdzielenie terenów dotąd jednorodnych funkcjonalnie i przestrzennie.

·         Miasto dysponuje potencjałem terenów niezagospodarowanych, obejmującym około 1200 ha.

 

 

5.2.  PODSTAWOWE PARAMETRY ZABUDOWY

5.2.1.        Wysokość zabudowy

Założenia do analiz

·         Wysokość zabudowy przeanalizowano w oparciu o wykonaną inwentaryzację miasta Poznania w 2003 – 2004roku.

·         Wysokość zabudowy sklasyfikowano pod względem ilości kondygnacji (w przeliczeniu 3,5 metra na jedną kondygnację) wyznaczając:

o        tereny o przewadze budynków niskich (od 1 do 4 kondygnacji),

o        tereny o przewadze budynków średnio wysokich (od 5 do 6 –9 kondygnacji),

o        tereny o przewadze budynków wysokich ( od 9 kondygnacji i wyższych).

wnioski

·         Wysokość zabudowy w Poznaniu kształtuje się średnio od 1 do 5 kondygnacji. (do 3.5 do 17,5 metra).

·         Zdecydowanie wyższą wysokością charakteryzuje się zabudowa z lat 70 – tych i 80 – tych XX wieku poprzez nagromadzenie obiektów wysokich i wysokościowych.

·         Charakterystyczna wysokość rdzenia miasta (centrum) wynosi do 5 kondygnacji tj. ok. 17,5 m.

·         Cechy typowe ukształtowania wysokościowego zabudowy w skali miasta:

o        obniżanie wysokości w kierunkach lokalizacji zieleni otwartej (klinów zieleni) i w kierunkach peryferyjnych miasta;

o        obecność w każdej ze stref obiektów lub grupy obiektów wysokich lub wysokościowych wprowadzających dysonans w kompozycji wysokościowej miasta (osiedla: Piątkowskie, przy ulicy Krańcowej, Żegrze, Dębina i Kopernika)

·         Cechy typowe ukształtowania wysokościowego zabudowy w skali strefy:

o        zazwyczaj osiąganie maksymalnej wysokości dla strefy w jej centrum;

o        wewnątrzstrefowe przenikanie się różnych zespołów wysokościowych;

o        tworzenie krawędzi w granicach stref.

 

5.2.2.        Gęstość zabudowy

założenia do analiz

Gęstość zabudowy działki budowlanej przeanalizowano określając procent zabudowy kubaturowej w stosunku do powierzchni działki. Współczynnik ten dla terenów brutto określono w następujących przedziałach:

-          poniżej 4%,

-          od 5% do 15%,

-          od 15% do 30%,

-          od 30% do 55%,

-          od 55% do 75%,

-          powyżej  75%.

wnioski

·         Gęstość zabudowy ulega naturalnemu zagęszczeniu w kierunku centrum miasta.

·         W wielu strefach następuje obecnie dogęszczanie zabudowy.

 

 

5.3.  STAN ZABUDOWY I ZAINWESTOWANIA

5.3.1.        Wartość estetyczna struktur przestrzennych

założenia do analiz

·         Miasto w swoich granicach administracyjnych obejmuje szereg charakterystycznych zespołów urbanistycznych. Podziału dokonano w oparciu o następujące kryteria:

o        jednorodność układów kompozycyjnych wewnątrz wyznaczanego zespołu;

o        przeważający charakter zabudowy;

o        czytelne granice definiujące obszar.

·         Przyjęto, że nie wszystkie z wymienionych powyżej elementów muszą być w równym stopniu ukształtowane w każdym  z wydzielonych zespołów.

·         Wydzielone struktury oceniono pod względem stanu uporządkowania przestrzennego, czytelności, jednorodności i harmonijności kompozycji.

wnioski

W oparciu o przyjęte kryteria uporządkowano struktury przestrzenne pod względem ich wartości estetyczne i wyznaczono:

·         struktury kompletne – jest to zamknięty układ kompozycyjny, o strukturze czytelnej, kompletnej, jednorodnej i harmonijnej, z możliwościami uzupełnienia pojedynczymi działkami

·         struktury niekompletne – jest to zamknięty układ kompozycyjny, o strukturze czytelnej, jednorodnej i harmonijnej, ale niedokończonej (około 10-30% powierzchni całej struktury należy uzupełnić);

·         struktury okaleczone – oznaczają otwarty układ kompozycyjny, o strukturze słabo czytelnej, niejednorodnej lub nieharmonijnej, w obrębie struktury pojawiły się elementy burzące zaprojektowany istniejący układ kompozycyjny;

·         struktury nieuporządkowane – charakteryzuje brak wyraźnego układu kompozycyjnego, o strukturze nieczytelnej, niejednorodnej i nieharmonijnej. W obrębie struktury istnieją pewne szczątkowe elementy różnych układów kompozycyjnych (około 10-20%);

·         struktury rozpoczęte – jest to otwarty układ kompozycyjny, o strukturze rozpoczętej, krystalizującej się, jednorodnej i harmonijnej. Teren zagospodarowany w 5-50%.

·         struktury otwarte - tereny otwarte, zieleni (brak oceny).

 

5.3.2.        Trwałość zainwestowania struktur przestrzennych

założenia do analiz

·         W celu sklasyfikowania zainwestowania przyjęto następujące kryteria oceny:

o        niezmienności układów urbanistycznych,

o        stanu zabudowy i jakości wykorzystywanych materiałów,

o        poniesionych nakładów inwestycyjnych,

o        obecności uporządkowanych zespołów urbanistycznych,

o        stanu zainwestowania.

·         W oparciu o wyznaczone kryteria wydzielono następujące struktury przestrzenne:

o        struktury trwale zainwestowane,

o        struktury o zainwestowaniu w części utrwalonym,

o        o charakterze nietrwałego zainwestowania.

·         W oparciu o wyznaczone kryteria jako zabudowę nietrwałą uznano między innymi zabudowę ogródków działkowych i letniskowych.

wnioski

·         Wyznaczone tereny o zainwestowaniu trwałym i częściowo utrwalonym wykazują cechy, na podstawie których można określić rodzaje działań do przypisania poszczególnym terenom:

o        do zachowania i ochrony;

o        rewaloryzacji i przekształceń;

o        zmiany sposobu użytkowania.

·         Tereny o zainwestowaniu nietrwałym mogą stanowi rezerwy rozwojowe miasta.

·         Tereny fortów (element XIX– wiecznego zewnętrznego pierścienia umocnień) o zainwestowaniu w części utrwalonym, posiadają cechy predysponujące je do rewaloryzacji i przekształceń.

 

 

5.4.  FIZJONOMIA MIASTA

Na odbiór miasta ma wpływ szereg elementów budujących jego fizjonomię. Najważniejsze z nich  to:

 

5.4.1.        Wloty do miasta (makrownętrza)

Wloty do miasta są to makrownętrza utworzone na głównych arteriach wjazdowych, których obszary przyległe decydują o odbiorze i stopniu wykształcenia danego wjazdu. Wloty podzielone zostały na trzy podstawowe kategorie w zależności od rodzaju transportu jaki reprezentują tzn.: drogowe, kolejowe i rzeczne. Każde z wyznaczonych wjazdów poddane zostało ocenie zgodnie z podziałem na:

·         wloty o negatywnym odbiorze - makrownętrza odznaczające się brakiem ładu przestrzennego i zdefiniowanej struktury funkcjonalno-przestrzennej,

·         wloty o pozytywnym odbiorze - makrownętrza o wykształconych elementach strukturalnych i określonym ładzie przestrzenny.

Makrownętrza ulic i rzeki zostały scharakteryzowane w części dot. uwarunkowań szczegółowych.

wnioski

·         Makrownętrza rzeki Warty w Poznaniu określono jako słabo wykształcone. Przyległe zespoły urbanistyczne budujące pierzeje doliny rzeki Warty, są na wielu odcinkach nieznacznie rozwinięte. Elementy struktury funkcjonalnej w tych zespołach nie są powiązane z rzeką, przez co sama rzeka stała się barierą, a nie łączącym je spoiwem. Wyjątek stanowi  makrownętrze rzeki Warty w rejonie centrum (od mostu Królowej Jadwigi do mostu Rocha) i Ostrowa Tumskiego, które na tym odcinku jest odbierane pozytywnie.

·         Uznano, że szereg wjazdów drogowych do miasta jest pozytywnie odczuwanych w percepcji mieszkańców. Zabudowa budująca ich makrownętrza wraz z obszarami przyległymi daje poczucie przestrzeni uporządkowanej. Wyjątek stanowią wloty ulicami: Głogowską, Gnieźnieńską oraz Obornicką.

·         Wloty kolejowe sklasyfikowane zostały jako wjazdy odbierane negatywnie.

Strukturę przestrzenną Poznania wyznacza system komunikacyjny a funkcjonalną - dostępność komunikacyjna terenu. O lokalizacji decyduje spójność – „kompatybilność” funkcjonalna oraz nakładanie się stref uciążliwości (garaże, parkingi, stacje obsługi samochodów i paliw, itp.), a nie zdefiniowane parametry drogi (przekrój drogi) wnętrza, gabaryty i formy. W efekcie formę przestrzeni ulicy – trasy komunikacyjnej wyznacza infrastruktura drogi i przypisana do niej, wbrew aspektom chociażby bezpieczeństwa, strefa reklamy. Brak świadomości i potrzeby aby przestrzeni funkcjonalnej nadawać parametry przestrzeni (warstwy) formalnej. Poważnym uwarunkowaniem kształtowania przestrzeni funkcjonalnej jest rozpoznana struktura i nadpodaż terenów aktywności gospodarczej, pod którym to pojęciem wprowadza się wszelkie możliwe formy funkcjonalne i formalne skutkujące chaosem przestrzennym.

 

5.4.2.        Tzw. „bramy miasta” i „bramy centrum”

Bramy miejskie są to terminale lub charakterystyczne obiekty, punkty w mieście znajdujące się  na wlotach miejskich, które wprowadzają, witają i zapraszają do niego.

wnioski

·         Miejsca bramowe miasta Poznania wykształciły się jedynie: na ulicy Obornickiej - charakterystyczny wiaduktu nad torami kolejowymi, przy ulicy Warszawskiej – kompleks budynków fabryki Volkswagena oraz terminal lotniczy Ławica przy ulicy Bukowskiej. 

·         Dworzec autobusowy PKS i główny dworzec kolejowy PKP w Poznaniu uznano za miejsca słabo zorganizowane, które przez swą formę i sposób zagospodarowania terenów nie pełnią funkcji zapraszającej do miasta.

·         Miejsca bramowe wprowadzające do centrum miasta są wykształcone jedynie od ulicy Dolna Wilda oraz w zachodniej części śródmieścia tzn. wjazdy ulicami: Św. Marcin, Fredry, Libelta i Nowowiejskiego. Pozostałe wloty do centrum nie mają wytworzonych punktów bramowych. Dotyczy to przede wszystkim skrzyżowań ulic: Estkowskiego – Grabary, Królowej Jadwigi – Garbary, alei Niepodległości - Przepadek oraz ulicy Wierzbięcice.

 

5.4.3.        Główne ciągi miejskie i kulturowe

Są to ciągi komunikacyjne, obudowane bogatym programem usług przede wszystkim handlowych lub kulturowym o charakterze ogólnomiejskim, bądź dzielnicowym. Wyznaczają je ulice o wysokich walorach przestrzennych, ze zorganizowaną przestrzenią publiczną. Charakter ciągom nadają pierzeje przyległych zespołów urbanistyczne.

wnioski

·         W strukturze przestrzennej miasta wyodrębniono główne ciągi miejskie handlowe, które zostały wyznaczone w poszczególnych częściach miasta. Zdecydowana większość z nich znajduje się na obszarze samego centrum miasta oraz śródmieścia. Wykształcone ciągi charakteryzują się: słabo ukształtowaną przestrzenią publiczną oraz lokalizacją wzdłuż głównych arterii komunikacyjnych, stanowiących barierę w ich funkcjonowaniu. W  Poznaniu istnieje zauważalny brak ciągłości pomiędzy istniejącymi ciągami np. ciąg Wildecki z ulicą Półwiejską.

·         Wyróżniamy również trakty kulturowe: ulica Chwaliszewo, ulica Św. Wojciech, obszar Ostrowa Tumskiego, uliczki na Śródce, które mimo bliskiego sąsiedztwa również nie tworzą ze sobą jednego, spójnego ciągu.

W zakresie przestrzeni publicznej następuje stały proces spadku udziału tej przestrzeni w globalnym bilansie przestrzeni miasta. Całkowita destrukcja przestrzeni Rynku Wildeckiego oraz stan Rynku Łazarskiego, wsi Górczyn i dzielnicy Główna oraz ul. Kościelnej są tego ewidentnymi dowodami i zarazem skutkami. Brak również działań na rzecz budowania związków przestrzenno-funkcjonalnych między przestrzeniami publicznym, szczególnie Łazarza i Wildy.

 

5.4.4.        Szerokoprzestrzenne panoramy, punkty i ciągi widokowe

Określenie panorama - oznacza widok na wieloplanową przestrzeń oglądaną z wyznaczonych punktów i ciągów widokowych.

Określenie punkty widokowe – oznacza wyznaczone miejsca, z których roztacza się panorama na określone fragmenty miasta.

Określenie ciąg widokowy – oznacza ciąg następujących po sobie punktów widokowych, z których roztacza się panorama na określone fragmenty miasta.

Wyznaczone w studium punkty i ciągi widokowe mają na celu zachowania określonych, istotnych dla miasta panoram, przy opracowywaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Zabudowa kształtuje panoramy z punktów i ciągów widokowych wyznaczonych i przedstawionych na planszy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania - UWARUNKOWAŃIA. Zapisane zostały również miejsca, w których zabudowa nie może stanowić przysłonięcia dla widoków i panoram.

Panoramę kształtują dominanty strefy, jej zabudowa wysoka i wysokościowa. Stąd odbiór panoramy może być wynikiem ich oddziaływania przestrzennego (negatywnego albo pozytywnego).

wnioski

·         W Poznaniu istnieją w zasadzie wyłącznie punkty i ciągi widokowe historycznych panoram miasta.

·         Ekspozycja (punkty i ciągi widokowe) panoram współczesnych fragmentów miasta charakteryzuje się dużą przypadkowością lokalizacji.

·         Kształtowanie panoramy odbywa się często w sposób niekontrolowany i chaotyczny.

 

5.4.5.        Wartość kompozycyjna obiektów lub zespołu obiektów wysokich i wysokościowych

Obiekty i zespoły obiektów wysokich i wysokościowych zostały podzielone na trzy podstawowe grupy ze względu na swoją rolę w budowaniu przestrzeni miasta:

·         obiekty wysokie i wysokościowe o negatywnym oddziaływaniu – nie dowiązują się i nie tworzą klarownych układów urbanistycznych, nie krystalizują i nie identyfikują przestrzeni miasta,

·         obiekty wysokie i wysokościowe o pozytywnym oddziaływaniu – wpływają pozytywnie na kształtowanie tkanki miejskiej, krystalizują przestrzeń, identyfikują miejsce, oraz wpisują się pod względem wizualnym w otoczenie,

·         obiekty wysokie i wysokościowe o neutralnym oddziaływaniu – wpływają pozytywnie na kształtowanie tkanki miejskiej, krystalizują przestrzeń lokalnie, identyfikują miejsce, ale nie wpisują się pod względem wizualnym w otoczenie.

Ze względu na siłę oddziaływania w przestrzeni miasta obiekty sklasyfikowano na: miejskie, dzielnicowe i lokalne.

wnioski

·         W obrębie całego miasta istnieje wiele elementów wysokich i wysokościowych, które nie wpisują się w istniejące układy urbanistyczne ani również nie tworzą nowych układów. W konsekwencji negatywnie wpływają na odbieranie przestrzeni miasta. 

·         Dominanty kompozycyjne o pozytywnym oddziaływaniu wyznaczają tereny o wysokich wartościach przestrzennych (Stare Miasto, obręb Śródmieścia, historyczne wsie – Kiekrz, Głuszyna, Spławie).

·         W obrębie centrum miasta oraz śródmieścia istnieje wiele, przede wszystkim zabytkowych, obiektów, które kształtują przestrzeń i bardzo znacząco na nią oddziaływają. Są one bardzo istotne w kreowaniu przestrzeni oraz sposobie jej odbioru. Niestety w ostatnim stuleciu powstało również kilkanaście budynków wysokościowych, które obecnie konkurują z historycznymi dominantami, niszcząc ład przestrzenny charakterystyczny dla tej części miasta.

·         W zabudowie osiedli mieszkaniowych wielkopłytowych (Piątkowo, Rataje) dominują obiekty i zespoły obiektów wysokich lub wysokościowych o negatywnym oddziaływaniu na sylwetę miasta. Tworzą je przede wszystkim zespoły wieżowców i bloków o podobnych gabarytach i formie. Nagromadzenie takich obiektów przyczynia do powstania bezładu przestrzennego oraz burzenia systemu znaków szczególnych miasta. Mimo że w wielu miejscach np. przy ul. Serbskiej, Al. Solidarności i ul. Zamenhofa rytm wieżowców tworzy pewne układy kompozycyjne, jednak ich wartość ze względu na charakter jest niska i nie przystaje do lokalizacji.

 

5.4.6.        Obiekty dysharmonizujące krajobraz miejski

W sylwecie miasta pojawia się szereg innych, niż wyżej wymienione, elementów, które wprowadzają bezład przestrzenny i negatywnie wpływają na postrzeganie miasta. W większym bądź mniejszym stopniu występują one na terenie całego Poznania. Są to:

·         napowietrzne linie elektroenergetyczne oraz naziemne sieci cieple;

·         wolno stojące reklamy wielko formatowe, zewnętrzne reklamy na elewacjach budynków (w szczególności na terenie centrum i śródmieścia Poznania),

·         tereny o tymczasowym zagospodarowaniu (np. ogródki działkowe) w centrum i śródmieściu miasta,

·         przypadkowe ubytki w zabudowie i wolne, niezorganizowane przestrzenie dekomponujące układ przestrzenny,

·         budynki drastycznie niedostosowane do otaczającej, w szczególności historycznej zabudowy (centrum, śródmieście), oraz zabudowa o bardzo niskich walorach estetycznych.